«Մայրենի» առարկայի կիսամյակային ամփոփիչ բնութագրի ձևանմուշ

«Մայրենի» առարկայի կիսամյակային ամփոփիչ բնութագրի ձևանմուշ

2021-2022 ուսումնական տարում Տավուշի մարզի 2-րդ դասարանում սովորողների ուսումնառության արդյունքների ոչ միավորային գնահատման՝ բնութագրերի ձևանմուշների վերաբերյալ

Նախաբան

Հանրակրթության պետական նոր չափորոշչով սահմանվել է, որ 1–4-րդ դասարաններում և 5-րդ դասարանի 1-ին կիսամյակում իրականացվելու է ոչ միավորային գնահատում, իսկ սովորողների ուսումնառության արդյունքների գնահատման նոր կարգի համաձայն՝ յուրաքանչյուր սովորողի համար որպես կիսամյակի ամփոփում կազմվելու է ուսումնական առաջադիմության բնութագիր բոլոր առարկաներից:

Տավուշի մարզի փորձարկող 2-րդ դասարանի ուսպլանով նախատեսված բոլոր առարկաների վերջնարդյունքների հիման վրա կազմվել են բնութագրերի հնգաստիճան սանդղակներ` որպես օգնություն ուսուցչին:

Յուրաքանչյուր աղյուսակի առաջին սյունակում տրված են տվյալ առարկայի ուսումնական ծրագրով սահմանված թեմաները (ԵՇԱ, Շախմատ, Մաթեմատիկա և այլն) կամ առարկայական չափորոշչով նախատեսված հիմնական հասկացություններն ու ենթահասկացությունները (օր.՝ Մայրենի), իսկ աղյուսակի առաջին տողում ներկայացված են Ա, Բ, Գ, Դ, Ե սյունակները՝ ցույց տալով առարկայական չափորոշչով սահմանված վերջնարդյունքների կատարման աստիճանը 1-ին կիսամյակի համար՝ նվազման կարգով:  

Ամեն առարկայի ուսուցիչ կարող է կազմել յուրաքանչյուր սովորողի բնութագիրը՝ հաշվի առնելով հետևյալ սկզբունքները.

-        Պետք է շարժվել վերևից ներքև և հորիզոնական՝ գնալով ձախից աջ (Ա-Ե):

-        Կարելի է ընտրել որևէ սյունակի նկարագրությունը ամբողջությամբ կամ համադրել հատվածներ տարբեր ձևակերպումներից, քանի որ նույն վերջնարդյունքի կատարման մակարդակների բաժանումը պայմանական է:

-        Պետք է խուսափել մակարդակների բաժանել երեխաներին, քանի որ քիչ հավանական է, որ որևէ սովորող բոլոր վերջնարդյունքների մասով կապահովի նույն մակարդակը:

-        Չի կարելի սյունակները համեմատել կամ նույնացնել միավորների (5-միավորային համակարգի կամ 10-միավորային համակարգի աստիճանների հետ):

-        Բոլոր բնութագրերը կազմվել են դրական շեշտադրմամբ. պետք է բացառել «Չի կարողանում», «Չգիտի», «Դժվարանում է» արտահայտությունները:

-        Ուսուցիչը կարող է ըստ անհրաժեշտության խմբագրել կամ լրամշակել ձևակերպումները՝ առավել հարմարեցնելով դրանք տվյալ սովորողի ցուցաբերած արդյունքին:

-        Բնութագիրը պետք է կցել սովորողի անձնական գործին:

 

Ցուցումներ բնութագրերի կազմման վերաբերյալ

Ներկայացված աղյուսակների Ա սյունակում ներկայացված են առարկայի առաջին կիսամյակին ուսուցնավող թեմաների վերջնարդյունքները՝ ձևակերպված բնութագրի ձևով: Սյունակը ներկայացնում է վերջնարդյունքների ապահովման առավելագույն աստիճանը: Հաջորդ սյունակները ներկայացնում են յուրաքանչյուր վերջնարդյունքի ապահովման տարբեր աստիճանները նվազման կարգով: Վերջին՝ Ե սյունակում ներկայացված է վերջնարդյունքի ապահովման նվազագույն աստիճանը:

Ուսուցիչը կարող է յուրաքանչյուր սյունակի բնութագրերին ծանոթանալով՝ ընտրել յուրաքանչյուր երեխայի համար այն ձևակերպումները, որոնք առավելապես համապատասխանում են նրա ուսումնառության արդյունքներին կիսամյակի ավարտին: Այս աշխատանքը կատարելիս ուսուցիչը պետք է հիմնվի ողջ կիսամյակի ընթացքում կիրառած ձևավորող գնահատման արդյունքների (ստուգաթերթերի, համառող գրառումների, ռուբրիկների, դիտարկումների, հայտորոշիչ առաջադրանքների և այլ գործիքների պարբերական կիրառման վերլուծությունների վրա):

Բնութագրերը կարող են կազմվել տարբեր սյունակների բնութագրումներից ընտրված նկարագրություններից՝ ամբողջացնելով սովորողի ամփոփ բնութագիրը տվյալ առարկայից: Նույն տողից  միայն մեկ բնութագրիչ կարող է ներառվել կոնկրետ սովորողի բնութագրի մեջ, քանի որ յուրաքանչյուր տողում նկարագրված են նույն վերջնարդյունքի ապահովման տարբեր աստիճանները: Չի բացառվում, որ սյունակներից մեկի բնութագրումները լիովին համընկնեն կոնկրետ սովորողի առաջադիմության արդյունքներին, սակայն առավել հաճախ դա կլինի տարբեր սյունակներից առանձնացված բնութագրիչներից կազմված խճանկար: 

 

«Մայրենի» առարկայի կիսամյակային ամփոփիչ բնութագրի ձևանմուշ

Կազմեց Աստղիկ Բալայանը

Հիմնական հասկացություն	Ենթահասկա ցություն	Ա	Բ	Գ	Դ	Ե
ԻՆՔՆՈՒԹՅՈՒՆ	Վերաբեր­մունք և վարքագիծ	Ներդաշնակ հարաբերություններ ունի ընտանիքի անդամների, ընկերների, շրջապատի մարդկանց հետ: Հոգատար է իր և շրջապատի մարդկանց ֆիզիկական և հոգեկան առողջության նկատմամբ:   Հարգանքով է վերաբերվում  մայրենի լեզվին, դրսևորում է այն ճիշտ և տեղին կիրառելու պատրաստակամություն:	Արդյունավետ հաղորդակցվում է մեծերի և հասակակիցների հետ: Հոգ է տանում իր առողջության մասին՝ պահպանելով ֆիզիկական ակտիվություն և առողջ սննդակարգ: Պահպանում է խոսքի մաքրությունը՝ խուսափելով ոչ գրական ու ժարգոնային բառերից:	Հաղորդակցվում է մեծահասակների հետ, ունի ընկերներ դասարանում: Հետևում է անձնական հիգիենային, մաքուր է պահում սեփական մարմինն ու իր անձնական տարածքները (սենյակ, սեղան և այլն):               Սովորելու նկատմամբ դրսևորում է դրական վերաբերմունք և հետևողականություն:	Հաղորդակցվում է ուսուցչի և 1 - 2 դասընկերների հետ: Խնամքով է վերաբերվում անձնական օգտագործման իրերին, գրքերին, գրենական պիտույքներին:	Անվստահ է սեփական ուժերի նկատմամբ, կաշկանդված է փոխհարաբերություններում:     Հետևողական չէ իր և շրջապատի մարդկանց ֆիզիկական և հոգեկան առողջության նկատմամբ:
ՀԱՂՈՐԴԱԿ ­Ց­ՈՒՄ	Բանավոր հաղորդակցում	Լիարժեք հասկանում է լսածը, տալիս է համապատասխան արձագանք, ձևակերպում է հարցեր  հիմնական գաղափարի վերաբերյալ: Նկարագրում է մարդկանց, վայրեր, իրադարձություններ, առարկաներ, երևույթներ՝ արտահայտելով իր զգացումները:	Հասկանում է լսածը և տալիս է համապատասխան արձագանք, պատասխանում է տրված հարցերին:                           Պատմում է ապրածի, դիտածի, ընթերցածի մասին՝ արտահայտելով սեփական զգացումները:	Հասկանում է լսածը և արտահայտում մտքեր լսածի  բովանդակության վերաբերյալ:                          Պարզ ու հասկանալի պատմում է լսածը, ապրածը, տեսածը:	Փորձում է հասկանալ լսածը և ներգրավվել քննարկման մեջ:                                       Պարզ բառապաշարով, բայց հասկանալի պատմում է իր գործողությունների մասին:	Լավ չի հասկանում լսածը, տալիս է ոչ ադեկվատ արձագանք:                  Կցկտուր պատմում է դրվագներ իր օրվա և զբաղմունքների մասին:
	Գրավոր հաղորդակցում	Վայելչագրության կանոնների պահպանմամբ իրականացնում է ստեղծա­գործական արտագրություն:    3 - 4 նախադասությամբ գրավոր արտահայտում է իր հույզերը զգացածի, տեսածի, լսածի, կարդացածի մասին:	Վայելչագրության կանոնների պահպանմամբ արտագրում է 6 - 7 նախադա­սությու­նից կազմված տեքստեր՝ կատա­րե­լով տրված առաջադրանք­ները:               Գրավոր պատասխանում է  զգացածի, տեսածի վերաբերյալ հարցերին:	Արտագրում է 4 - 5 նախադա­սությունից կազմված ոչ մեծ տեքստեր՝ կատարելով տրված առաջադրանքների մեծ մասը:   Ավարտում է թերի նախադասությունները՝ արտահայտելով իր մտքերը քննարկվող հարցի վերաբերյալ:	Արտագրում է     2 - 3 նախա­դասու­թյունից կազմված ոչ մեծ տեքստեր:	Արտագրում է բառեր, արտահայտու­թյուն­ներ՝ երբեմն մոռանալով որոշ տառերի ձեռագիր տարբերակները:
	Ոչ խոսքային հաղորդակցում	Իր հույզերը, տեսածի, լսածի, ընթերցածի վերաբերյալ մտքերն արտահայտում է ժեստերի, դիմախաղի, մարմնի լեզվի միջոցով, ներկայացնում է մնջախաղով:	Իր հույզերը, լսածի, տեսածի մասին մտքերն արտահայտում է ժեստերի, դիմախաղի, մարմնի լեզվի միջոցով:                       Տարբեր ձևերով պատկերում է զգացածը, լսածը, տեսածը, ընթերցածը:	Իր հույզերն ու մտքերը արտահայտում է ժեստերի, դիմախաղի, մարմնի լեզվի միջոցով: Պատկերում է զգացածը, լսածը:	Իր հույզերն արտահայտում է ժեստերի, դիմախաղի միջոցով:                                 Պարզ նշաններով պատկերում է զգացածը:	Դժվարանում է իր հույզերն արտահայտել համապատասխան ձևերով:
ԸՆԹԵՐՑԱՆՈՒ­ԹՅՈՒՆ	Տեքստի ընկալում	Հասկանալով և արտահայտիչ ընթերցում է  տեքստեր, ներկայացնում է կարդացածի բովանդակությունը, ձևակերպում է հարցեր տեքստի հիմնական գաղափարի վերաբերյալ: Կարդում է ոչ գրական պարզ տեքստեր, առանձնացնում է կարևոր մտքերը:	Հասկանալով և վարժ ընթերցում է  տեքստը, ներկայացնում է կարդացածի բովանդակությունը՝ պատասխանելով հարցերին: Կարդում է ոչ գրական պարզ տեքստեր, պատասխանում է բովանդակության վերաբերյալ հարցերին:	Ճիշտ և սահուն կարդում է տեքստը, պատասխանում է կարդացածի բովանդակության վերաբերյալ հարցերին:	Ճիշտ կարդում է տեքստի որոշակի հատված, պատասխանում է կարդացածի վերաբերյալ պարզ հարցերի:	Կարդում է դժվարությամբ՝ բառերով կամ արտահայտու­թյուններով, թույլ է տալիս անհարկի կանգառներ:
ԼԵԶՎԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ	Հնչյունաբանու­թյուն, բառա­գիտու­թյուն, ձևաբանությու­ն, շարահյուսու­թյուն	Խոսելիս ճիշտ է արտասանում բառերը, պահպանում է հայերենի ուղղախոսական պարզ կանոնները:  Գիտի, որ բառը կիրառվում է նաև փոխաբերական իմաստով, խոսքում երբեմն կիրառում է փոխաբերական իմաստով բառեր:                      Հարցերի միջոցով ընդարձակում է տրված նախադասությունը:	Խոսելիս ճիշտ է արտասանում բառերը, հիմնականում պահպանում է հայերենի ուղղախոսական կանոնները: Տարբերում է բառերի իմաստային խմբերը, խոսքում կիրառում է հոմանիշ և հականիշ բառեր:	Բացատրում է ուսումնասիրած տեքստերի նորածանոթ բառերը համատեքստում:		Գիտի հայերենի հնչյուններն ու տառերը, ունի աղքատ բառապաշար, գրավոր խոսքում թույլ է տալիս մտքի սխալներ:
ՍՏԵՂԾԱՐԱՐՈՒ­ԹՅՈՒՆ	Կապակցված խոսք: Տեքստ	Բանավոր  վերարտադրում է տեքստն այս կամ այն հերոսի անունից:	Գիտի տեքստի կառուցվածքը, բանավոր խոսքում պահպանում է տեքստի սկիզբը, ընթացքը և ավարտը:	Տրված նախաբանով  1 - 2 նախադասու­թյամբ բանավոր շարունակում է տեքստը:	Ճիշտ հաջորդա­կանությամբ բանավոր դասավորում է նախադասու­թյունները՝ ամբողջացնելով տեքստը:	Դժվարությամբ բանավոր վերականգնում է տեքստը՝ տրված նախադասություն­ները դասավորելով:
	Հետազոտում. նախագիծ	Ձևակերպում է հարցեր և դրանց միջոցով վարում է հարցազրույց դասընկերների, ուսուցիչների և ծնողների հետ:                                                             Առաջարկված ցանկից ընտրում է գիրք՝ իրեն հուզող հարցի պատասխանը գտնելու համար:	Տրված հարցերի միջոցով վարում է երկխոսություն դասընկերների, ուսուցիչների, ծնողների հետ և կատարում նշումներ:	Խմբի ներսում մասնակցում է տրված աղբյուրներից հարցերի պատասխանները գտնելու գործընթացին:	Խմբի կազմում իրականաց­­­նում է դերով պայմանավոր­ված որոշ պարզ գործողություն­ներ:	Խմբի կազմում իրականացնում է որոշ մեխանիկա­կան աշխատանք­ներ:

­