Ձևավորող գնահատման գործիքներ (5 գաղափար)

 

ՁԵՎԱՎՈՐՈՂ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ 5 ԳԱՂԱՓԱՐ

Ինչպես գիտենք, ձեւավորող գնահատումը ուսումնական գործընթացում
ուսուցիչների եւ սովորողների գործունեության ճշգրտումն ու շտկումն է՝ հիմնվելով
ուսումնառության ընթացիկ արդյունքների վրա: Գործունեության շտկումը ենթադրում
է ուսուցչի եւ սովորողների առջեւ դրված ուսումնական խնդիրների համատեղ լուծում`
արդյունքները բարելավելու նպատակով:
Ձեւավորող գնահատում իրականացնելիս անհրաժեշտ է վերհանել սովորողների
կարիքները.

• Յուրացրե՞լ են թեման, թե՞ ոչ:
• Կարելի՞ է արդյոք անցնել մյուս բաժինն ուսումնասիրելուն:
• Ո՞վ ունի լրացուցիչ օգնության կարիք:
• Ի՞նչը պետք է փոխել կամ վերանայել դասի պլանավորման եւ դասավանդման
մեթոդիկայում:
Ձեւավորող գնահատման գործիքները բազմազան են, եւ ցանկալի արդյունքի
հասնելու համար պետք է կիրառել նպատակային եւ հետեւողականորեն: Կարելի է սկսել ձեւավորող գնահատման ոչ ժամանակատար, ամենօրյա գործածության համար հարմար գաղափարներից:

Գաղափար 1. Արդյունավետ սկիզբ եւ ավարտ
Կարեւոր է դասի համար ապահովել արդյունավետ սկիզբ եւ ավարտ՝ օգտագործելով
առաջին եւ վերջին 5 րոպեները: Տալիս ենք հարցեր անցած թեմայից կամ կիրառում կարճ
հարցաշար: Ընդ որում, եթե էլեկտրոնային ռեսուրսները բավարար չեն, կարելի է խնդրել
սովորողներին փոքրիկ թղթիկների վրա գրել յուրացրած եւ ոչ այնքան լավ յուրացրած
հարցերը, գաղափարները եւ գցել երկու տարբերակված արկղիկների մեջ: Սա կօգնի
հստակեցնել թեմայի յուրացման ամբողջական պատկերը:
Իսկ եթե հնարավորություն կա օգտագործելու Google FormsPoll Everywhere,  Edulastic հարթակները, ժամանակի մեծ տնտեսում կլինի:
Դասի ավարտին սովորողները կարող են «3-2-1» մեթոդով անդրադառնալ իրենց
աշխատանքին եւ ձեռքբերումներին, նշելով՝ 3 բան, որ յուրացրել են, 2 բան, որոնց մասին
կուզեին ավելին իմանալ եւ 1 բան, որ չեն հասկացել:
Ապա սովորողները կարող են շրջել սենյակում եւ ծանոթանալ միմյանց նշումներին,
լրացումներ կատարել իրենց թերթիկներում:
Կարելի է նաեւ սովորողներին առաջարկել ինքնագնահատման հարց՝ «Ի՞նչը ես այլ
կերպ կանեի հաջորդ դասին»:




Գաղափար 2. Նվազ ազդեցություն ունեցող թեստեր

Թեստերի կիրառումը արագ հետադարձ կապի հնարավորություն է տալիս եւ
օգնում է լավ հասկանալ սովորողների կողմից հիմնական եզրույթների, տվյալների եւ
գաղափարների յուրացումը:
Կան հավելվածներ, օրինակ՝ Zipgrade-ը (https://www.zipgrade.com/), որոնց
օգնությամբ կարելի է արագ դուրս բերել թեստային թերթիկները եւ կիրառել: Նվազ
ազդեցության թեստերի կիրառումը հարմար է նրանով, որ դրանց արդյուքները չեն
ազդում կիսամյակի գնահատականի ձեւավորման վրա, այլ յուրաքանչյուր սովորողի
համար բացահայտում են, թե թեմայի իմացության ինչ մակարդակ ունեն տվյալ պահին:





Գաղափար 3. «Մեծ եղբայրդ հետեւում է քեզ»
Ուսումնառության արդյունքները կարող են հեշտ չափելի լինել, անգամ եթե
սովորողներին նման առաջադրանքներ են տրվում.
• Ընկերոջդ նամա՛կ գրիր, որում բացատրում ես անցած թեմայի հիմնական
գաղափարները:
• Նկարի՛ր պատկեր, որը ակնառու կդարձնի թեման:
• Մտածի՛ր նյութի շուրջ եւ հետո քննարկի՛ր ընկերոջդ հետ:
Ուսուցիչը շրջում է դասարանում, նշումներ է անում կամ լրացնում է նախապես
պատրաստած դիտարկման թերթիկը, որն ավելի հարմար է եւ հնարավորություն է
տալիս ավելի նեղացնելու սովորողներին ուսումնասիրելու դիտանկյունը եւ կատարել
արդյունավետ գրառումներ:




Գաղափար 4. Ձեւաչափը՝ հարցազրույց
Որպեսզի սովորողներն ավելի խորանան ուսումնասիրվող թեմայի մեջ, կարելի է
օգտագործել հարցազրույցի, բանավեճի եւ քննարկման ձեւաչափերը:
Կարելի է կազմակերպել նաեւ 3-րոպեանոց անհատական հարցազրույցներ
սովորողների հետ: Սրա համար կարիք կլինի շատ ժամանակ ծախսել, սակայն հարկ
չկա հարցազրույց անցկացնել բոլոր թեմաների եւ նախագծերի ժամանակ:

Որպես այլընտրանք՝ կարելի է սովորողներին բաժանել զույգերի եւ տալ
հետադարձ կապի տարբերակ.
• Ասել ընկերոջը, թե ինչն իրեն դուր եկավ նրա ելույթում:
• Տալ մեկ հարց եւ պարզաբանել, թե ինչպես կարելի է բարելավել պատասխանը:
Ինքնամփոփ սովորողների համար կարելի է օգտագործել FlipgridExplain Everything, կամ Seesaw, հավելվածը, որը հնարավորություն կտա պատասխանները գրել
նախապես:




Գաղափար 5. Արվեստ

Այն միջոցները, որոնք նախատեսում են դիտազննական ռեսուրսների շուրջ
աշխատանք, նույնպես կարող են ձեւավորող գնահատման գործիքներ դառնալ:
Սովորողները կարող են նկարել, կոլաժներ եւ քանդակներ ստեղծել, ինչը նրանց
հնարավորություն կտա միավորել անցած նյութը մեկ ամբողջության մեջ: Նրանք կարող
են բեմականացում ներկայացնել որեւէ գրական թեմայով կամ անգամ պարով ցուցադրել
բջիջների բաժանումը, ծաղկի բացվելը, բույսերի ծլելը եւ այլն:
Ձեւավորող գնահատման գործիքները տարբեր են, եւ յուրաքանչյուր դասավանդող
կարող է ընտրել իրեն եւ իր դասարանին առավել հարմարը: Կարեւորն այն է, որ
ձեւավորող գնահատումը բարձրացնի յուրաքանչյուր սովորողի՝ իր իսկ
ձեռքբերումների, առաջընթացի գիտակցումը, իսկ դասավանդողին հնարավորություն
տա ժամանակին փոխելու ուսուցման ընթացքը, հասկանալու սովորողների
կարիքները` ամփոփիչ գնահատմանը ավելի պատրաստ դարձնելու համար:




«ԿԶՆԱԿ» հիմնադրամ, գնահատման մշակման և զարգացման բաժնի մասնագետներ

Comments