ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ
ՈՒՍՈՒՑԻՉՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ՄՇԱԿՎԱԾ ՀԱՐՑԱՇԱՐԻ
Հարցումն իրականացվել է հանրակրթական ուսումնական հաստատության սովորողի ուսումնական
առաջադիմության գնահատման համակարգի խնդիրների վերհանման նպատակով:
Հարցմանը մասնակցել է տարբեր դպրոցների 92 ուսուցիչ:
Ստորև ներկայացնում ենք առանձին հարցերի պատասխանների վերլուծությունը:
1.
Որքանո՞վ հարմարավետ եք համարում գնահատման գործող համակարգը:
Հարցմանը մասնակցած ուսուցիչների կարծիքների բաշխումը տեսանելի է գծակարգից:
Ուսուցիչներն իրենց մեկնաբանություններում նշել են.
· Միավորային գնահատման գործող համակարգը հարմարավետ է և ճշտորեն
է բացահայտում սովորողների գիտելիքների կարողությունների մակարդակը (մոտ 40%):
· Գործող համակարգը լավ չի աշխատում և կարիք ունի փոփոխությունների
(մոտ 40%), մասնավորապես՝ ԿԱՊԿՈՒ սովորողի գնահատման համատեքստում (մոտ 4%)։
· Հարցվածների 5%-ը տվել են հարցին չհամապատասխանող պատասխաններ, օրինակ՝
Ուշագրավ են ուսուցիչների հետևյալ մեկնաբանությունները.
ü Միավորային գնահատումը միշտ չէ, որ օբյեկտիվ է, ընդհանրապես
գնահատումը` իբրև մոտիվացիայի հիմնական միջոց, իրեն վաղուց սպառել է։
ü Բանավոր պատասխանի դեպքում հնարավոր է ներակայացրածի առավելություններն
ու թերությունները գնահատման համակարգով տարորոշել։ Դժվար է գնահատել փոխադրությունն
ու շարադրությունը 1 գնահատականով։
ü Իմ կարծիքով պետք է լինի 1-10 դրական:
ü Եթե ինքս չեմ կարող առաջարկել նոր բան, նշանակում է եղածը համարավետ
է։ Պարզապես պետք է կիրառել բարեխղճությամբ և հիմնավորված, որպեսզի երեխան զգա , որ
իր աշխատանքը գնահատված է արդարացի։
ü Ցանկալի է տարրական դասարաններում միավորային գնահատական չլինի։
2.
Գնահատման ո՞ր ձևն եք հիմնականում կիրառում դպրոցում:
Հարցմանը մասնակցած ուսուցիչների՝ գնահատման ձևերի
կիրառմանը վերաբերող հարցի պատասխանների բաշխումը երևում է գծակարգում:
Հուսադրող է, որ գնահատման 2 ձևերը կիրառող ուսուցիչները գերակշիռ մեծամասնություն են կազմում՝ 70,7%:
3. Գնահատման կիրառվող ձևերն ու չափանիշները հնարավորություն ընձեռու՞մ են լիարժեք չափելու սովորողի ձեռք բերած գիտելիքները, կարողություններն ու հմտությունները:
Ուսուցիչների ընդամենը 39,1%-ն է կարծում, որ գնահատման կիրառվող ձևերն ու չափանիշները հնարավորություն ընձեռում են լիարժեք չափելու սովորողի ձեռքբերումները: Մյուս պատասխանների տոկոսային բաշխումը երևում է գծակարգից:
4. Ձեր կարծիքով՝ սովորողի գնահատման համակարգի ո՞ր ձևն ունի բարելավման կարիք և ինչու՞:
Հարցմանը մասնակցած ուսուցիչների ձայները բաշխվել են գրեթե հավասարաչափ. ուսուցիչները կիրառում են գնահատման 2 ձևերն էլ և համոզված են, որ դրանք բարելավման կարիք ունեն:
Միավորային գնահատման վերաբերյալ ուշադրության արժանի են հետևյալ մեկնաբանությունները.
ü Առաջարկում ենք միավորային գանահատման տեսակարար կշիռը նվազեցնել,
ü Ոչ բոլոր միավորներն են կիրառվում (1, 2 և 10),
ü Միավորային գնահատումը չի բացահայտում սովորողի ամբողջ ներուժը,
ü Միավորային գնահատումը կաշկանդում է և չի խթանում ուսումնառությունը,
ü Հնարավորություն չի տալիս արդյունավետ գնահատել ԿԱՊԿՈՒ սովորողներին և այլն:
Չնայած՝ ձևավորող գնահատման վերաբերյալ քիչ են մեկնաբանությունները,
սակայն պարզ է, որ ուսուցիչները կարիք ունեն ձևավորող գնահատման բազմազան գործիքների:
Կան մեկնաբանություններ, որոնք
այնքան էլ չեն առնչվում առաջարկված տարբերակներին, ինչը, կարծում ենք, հիմնականում կապված է ձևավորող գնահատման վերաբերալ տեղեկատվության պակասի հետ:
5. Միավորային գնահատման ո՞ր տեսակն եք համարում ամենահավաստին:
Հարցմանը մասնակցած ուսուցիչների կարծիքների բաշխումը գնահատման տեսակների հավաստիության վերաբերյալ երևում է գծակարգից:
57,6%-ը համարում է, որ բանավոր հարցումը ամենահավաստին է և հիմնավորում է տարբեր մեկնաբանություններով, օրինակ՝Հնարավոր չէ արտագրել, չի սահմանափակում աշակերտի ներուժը:
- Երևում է աշակերտի` մտքեր կազմելու և արտահայտելու կարողությունը։
- Այն ավելի լավ է բացահայտում նյութի յուրացման աստիճանը:
- Կա մեկնաբանելու հնարավորություն և այլն:
Հարցմանը մասնակցածների 10,9%-ը համարում է, որ գործնական աշխատանքն է ամենահավստին, քանի որ այն հնարավորություն է տալիս սովորողների ձեռքբերումները տեսնելու գործածության մեջ, սակայն հստակ չեն գործնական աշխատանքի գնահատման սանդղակի բնութագրիչները:
Թեմատիկ գրավոր աշխատանքը հավաստի է համարել ուսուցիչների ընդամենը 16,3%-ը, իսկ 15,2%-ը՝ կիսամյակային ամփոփիչ աշխատանքը, այնինչ, հենց վերջինս պետք է ունենար ամենամեծ տոկոսը:
Մտահոգիչ է այն փաստը, որ գնահատման հավաստի տեսակը ստացել է ցածր տոկոս, իսկ ոչ հավաստի տեսակը՝ ամենաբարձր տոկոսը:
6. Միավորային գնահատման ո՞ր տեսակն եք համարում պակաս հավաստի:
Ըստ հարցվածների․
- 14․1%-ը կարծում է, որ բանավոր հարցումը ամբողջական պատկեր ցույց չի տալիս. Հաճախ սովորողները անգիր արված մտքեր են ասում և արագ մոռանում։
·
28․3%-ը կարծում
է, որ գործնական աշխատանքները դժվար է միավորով գնահատել. այդ աշխատանքներն առանց ծնողի
և ուսուցչի աջակցության չեն կատարվում, ժամանակատար են, բայց պակաս արդյունավետ, ոմանք
չեն անցկացնում գործնական աշխատանքներ:
Ուսուցիչներից մի քանիսը նշում
են, որ լաբորատոր աշխատանքների համար անհրաժեշտ նյութերն ու սարքերը բացակայում են,
այդ իսկ պատճառով գործնականներն անհնար է լինում իրակնացնել։
·
25 %-ը թեմատիկ
գրավոր աշխատանքները համարում է ոչ հավաստի, քանի որ աշակերտները կարողանում են միմյանց
օգնել, արտագրել, պատահականության սկզբունքով ճիշտ պատասխաններ նշել և այլն:
Հարցվածների 32․6%-ը կիսամյակային աշխատանքը համարել է պակաս հավաստի: Ներկայացվել
են այսպիսի հիմնավորումներ.
ü
Սովորողների շրջանում առաջանում է ավելորդ լարվածություն, որի
պատճառով նրանք վատ ցուցանիշ են ապահովում:
ü
10 - 20 հարցով հնարավոր չէ ողջ կիսամյակի սովորածը ամփոփել
մեկ աշխատանքում, ու դա հումանիստական մոտեցում չէ:
ü Կիսամյակային ափոփիչ գնահատականը ձևավորվում է կիսամյակում ձեռք բերված գիտելիքներից, ուստի ավելորդ եմ համարում գրավորի այդ տեսակը։ Դրա փոխարեն ավելի շատ գործնական աշխատանքներ կարելի է կիրառել` և՛ գնահատելու, և՛ չյուրացրածը բացահայտելու համար:
Մեկնաբանություններից պարզ է դառնում, որ շատ դպրոցներում ուսուցիչներն իրենք չեն մասնակցում իրենց դասարանի կիսամյակային ամփոփիչ աշխատանքի կազմմանը և հաճախ համակարծիք չեն լինում դրա կառուցվածքին և բովանդակությանը, սակայն ստիպված կիրառում են:
7. Որքանո՞վ հստակ եք կարողանում տարանջատել 1–10 գնահատանիշներին համապատասխան գիտելիքները, կարողություններն ու հմտությունները:
Այս հարցի պատասխանն ամենախնդրահարույցն է։ Առաջարկված տարբերակներից հարցվածների մոտ 60%-ը ընտրել է այն տարբերակը, որն ամենաանընդունելի է։ Եթե ուսուցիչները համարում են, որ չափանիշները կարող է որոշել իրենցից յուրաքանչյուրը և դրանք չհամապատասխանեցնել, նշանակում է՝ իրենք չեն պատկերացնում, թե ինչ է նշանակում չափանիշների համընդհանրություն, գնահատման համադրելիություն և հավաստիություն։ Եվ իրենց մշակած սանդղակը կարող է փոփոխվել անգամ նույն դասարանում, երբեմն էլ՝ նույն աշակերտին գնահատելիս։ Նման պատկերացումը զրոյացնում է առհասարակ գնահատման բոլոր սկզբունքները։ Սա լրջագույն խնդիր է, որին ուղղված երկարատև և բազմաշերտ գործունեություն է պետք ծավալել։
8. Նշե՛ք միավորային գնահատման կարևորության հիմնավորում(ներ):
Հարցվածների մոտավորապես 30%-ը գտնում է, որ
միավորային գնահատումը խթանում է աշակերտի ուսումնառությունը, որոշ մասնակիցներ ավելացնում
են նաև, որ այն ապահովում է երեխաների միջև գոյություն ունեցող մրցակցությունը:
Մի քանիսը գտնում են, որ միավորային գնահատումը
հեշտացնում է հաշվետվողականությունը, տեսանելի է և հասանելի:
Կա նաև բացասական վերաբերմունք: Հարցվածների մոտավորապես 16 %-ը գտնում է, որ.
ü
Միավորային գնահատումը կարևոր չէ, որոշ դեպքերում էլ առաջացնում
է բացասական մոտիվացիա ուսման նկատմամբ, որին նաև նպաստում են ծնողները:
Կան նաև եզակի պատասխաններ․
ü Մեկ նիշը չի բնութագրում երեխայի կարողունակությունները։ Առաջարկում
եմ այն փոխարինել գնահատման այլ մեթոդաբանությամբ, չափանիչները լավ չեն մշակված՝ խրթին
են։
Հարցվածների մոտ 7%-ը մեկաբանություն չունեն կամ դժվարանում են պատասխանել։ Պատասխաններից ականհայտ երևում է, որ միավորային գնահատման վերաբերյալ ուսուցիչներն ունեն հստակ պատկերացում, բայց լավ չեն հասկանում ձևավորող գնահատման նպատակները, մեթոդները և գործիքները։
9. Որքանո՞վ արդյունավետ եք համարում ձևավորող գնահատման Ձեր կիրառած գործիքները:
Ձևավորող գնահատման գործիքների
կիրառման արդյունավետությանը վերաբերող հարցին ուսուցիչների մեծ մասը դրական արձագանք
է տվել. Հարցմանը մասնակցած ուսուցիչների 67,4%-ը կիրառած գործիքները համարում է արդյունավետ,
31,5%-ը՝ ոչ այնքան արդյունավետ, և միայն 1.1%-ը դրանք համարում է անարդյունավետ:
Չնայած ուսուցիչների մեծ մասը ձևավորող գնահատման գործիքները համարել է արդյունավետ, մյուս մասը՝ ոչ այնքան արդյունավետ, այնուամենայնիվ, մեկնաբանություններում բացարձակապես խոսք չկա որևէ գործիքի կամ նրա կիրառման մասին: Ավելին, տպավորություն է ստեղծվում, որ ուսուցիչների կարծիքը ձևավորող գնահատման արդյունավետության վերաբերյալ ավելի շատ բացասական է, քան դրական:
Մտահոգիչ է նաև այն, որ մեծ
թիվ են կազմում գնահատման, մասնավորապես ձևավորող գնահատման հետ առնչություն չունեցող
կամ պարզապես անհասկանալի մեկնաբանությունները:
10. Գնահատման գործող
համակարգը թույլ տալի՞ս է հաշվի առնել սովորողների կրթական կարիքների բազմազանությունը:
Գործող գնահատման համակարգի
մասին. ուսուցիչների 63%-ը համոզված չէ, որ գնահատման համակարգը թույլ է տալիս հաշվի
առնել սովորողների կրթական կարիքները, ինչը շատ մեծ ցուցանիշ է:
11.
Գրավոր աշխատանքների
միավորային գնահատումը ի՞նչ խնդիրներ է առաջացնում (կարող եք նշել 1-ից ավել պատասխան):
Հարցմանը մասնակցած ուսուցիչները
հնարավորություն են ունեցել ընտրելու տրված պատասխաններից 1 և ավելի տարբերակներ.
· Նույն արդյունքն
ունեցող սովորողների գնահատականների միջև անհամապատասխանություններ կարող են լինել:
· Ընդարձակ պատասխաններով
առաջադրանքների համար դժվար է հստակ չափանիշներ կիրառել:
· Բաց հարցեր ենթադրող աշխատանքների արդյունքը նույնը չի լինում տարբեր սովորողների մոտ:
Ուսուցիչների ընտրության պատկերը տեսանելի է գծակարգում:
Այս հարցի պատասխանները համադրելով 7-րդ հարցի պատասխաններին՝ ակնհայտ է, որ առկա են ընկալումների շփոթ և հակասություններ:
13. Ու՞մ եք մասնակից դարձնում գնահատման գործընթացին (կարող եք նշել 1-ից ավել պատասխան):
Հարցմանը մասնակցած ուսուցիչների 31,5%-ը դրական վերաբերմունք է դրսևորել հարցին:Նրանց կարծիքով՝ գնահատման միջոցով հնարավոր է բացահայտել սովորողի կարողությունները, գիտելիքների մակարդակը: Մեկնաբանությունների բովանդակությունից ենթադրվում է, որ գնահատում ասելով ավելի շատ մասնակիցներն ի նկատի են ունեցել միավորային գնահատումը, քան՝ ձևավորող: Ավելի շատ կարևորել են բանավոր հարցման օգնությամբ սովորողի ուժեղ և թույլ կողմերի գնահատումը և գնահատում իրականացնող ուսուցչի հմտության մակարդակը: Միևնույն ժամանակ՝ նշվել է, որ գործող գնահատման համակարգը հնարավորություն է ընձեռում բացահայտել սովորողի ուժեղ և թույլ կողմերը: Ավելի շատ կարևորվել է ձևավորող/ուսուցանող գնահատման դերը:
Մասնակիցների 14%-ը բացասական մոտեցում է արտահայտել հարցի նկատմամբ: Գգտնում են, որ միավորային գնահատումը անիմաստ է, իրեն չարդարացնող գործընթաց, և չի արտացոլում իրական պատկերը: Սովորողների կարիքների բազմազանությունը խոչընդոտում է հավաստի գնահատումը, հատկապես գրավոր (թեմատիկ) աշխատանքների ժամանակ. դժվար է ընտրել այնպիսի առաջադրանքներ, որտեղ ամեն երեխա հնարավորություն ունենա դրսևորելու իր հնարավորությունները:
Մասնակիցների 11,9%-ը գտնում է, որ գնահատման միջոցով մասամբ է հնարավոր բացահայտել սովորողի ուժեղ և թույլ կողմերը, ինչը հաճախ պայմանավորված է միավորների բնութագրիչների ոչ հստակ ձևակերպումներով: Ոման նշել են, որ միավորներով հնարավոր չէ արտահայտել սովորողի ստեղծագործականությունը, ջանքերը, արժեհամակարգն ու վերաբերմունքը:
15. Ի՞նչը կփոխեիք գործող գնահատման համակարգում:
Ուսուցիչների կարծիքները մոտավորապես բաշխվել են հետևյալ հարաբերակցությամբ՝
- 38%-ը նշել է, որ կփոխեր միավորային գնահատումը։ 9,7%-ը պատասխանել է, որ չի փոխի միավորային գնահատումը։
- 27,2%-ը ընդհանրապես կհաներ միավորային գնահատումը, և միայն 2,2%-ն է ճիշտ համարել, որ տարրական դպրոցում ներդրվի ձևավորող գնահատում՝ նշելով, որ դա դժվար կլինի։
- 8,7%-ը նշել է, որ ոչինչ չէին փոխի գործող գնահատման համակարգում՝ այն համարելով հարմար և արդյունավետ։
- 3,2%-ը առաջարկ չի ներկայացրել՝ հիմնավորելով, որ դժվարանում է պատասխանել, ձեռնպահ է մնում պատասխանելուց:
- 10,8%-ը ճիշտ չի ընկալել հարցը և տվել է ոչ համարժեք պատասխաններ։
- Ուսուցիչները գնահատման 10-միավորային համակարգից օգտվելու դժվարություններ ունեն և հիմնականում հարմարավետ չեն զգում առանձին միավորների բնութագրիչները կիրառելիս:
- Լրջագույն խնդիր է, որ ուսուցիչները թույլատրելի են համարում 10-միավորային սանդղակի՝ իրենց մշակած բնութագրիչներով գնահատելու հնարավորությունը:
- Միավորային և ձևավորող գնահատման ձևերի կիրառումն իրականացվում է լուրջ թերություններով:
- Ուսուցիչները հիմնականում լավ չեն պատկերացնում ձևավորող գնահատման նպատակը, մեթոդները և գործիքները:
-
Անհրաժեշտություն կա վերանայելու գնահատման 10-միավորային
համակարգի բնութագրիչները բոլոր առարկաների մասով և հասանելի դարձնել դպրոցներին՝ խուսափելու
համար գնահատելիս սուբյեկտիվ ընկալման և մոտեցման հնարավորությունից:
-
Կարիք կա պլանավորելու և անցկացնելու սեմինարների շարք
հետևյալ թեմաներով.
· Գնահատմանը
վերաբերող հասկացություններ, սկզբունքներ, ռազմավարություններ և գործիքներ:
· Գնահատման
ձևեր՝ միավորային և ձևավորող:
· Գնահատման
10-միավորային սանդղակի բնութագրիչների կիրառում:
· Համընդհանուր
ներառման համատեքստում գնահատման գործիքների արդյունավետ կիրառում:
· Համագործակցային
մշակույթի տարածում գնահատման գործընթացի վրա և այլն:
«ԿԶՆԱԿ»
հիմնադրամ, գնահատման մշակման և զարգացման բաժնի մասնագետներ
Comments
Post a Comment